Νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας

εργαλείο ανάπτυξης και επαγγελματικού εκσυγχρονισμού

« Αύξηση των προνομίων των τραπεζών », «απαίτηση της εσωτερικής τρόικας», « βουβές και μη δίκαιες δίκες » και άλλα πολλά τρομοκρατικά ακούσαμε αυτές τις ημέρες σχετικά με τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Είναι όμως έτσι;

1.- Τι είναι ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας;
Ο ΚΠολΔ είναι ο νόμος που ορίζει τον τρόπο , τον χρόνο και τον τόπο διεξαγωγής των πολιτικών δικών, δηλ. των δικών μεταξύ ιδιωτών.

2.- Γιατί έχει τόση σημασία η μεταρρύθμισή του για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό;
Είναι «ηλίου φαεινότερο» ότι ο καθένας που επενδύει οικονομικά σε μια επιχείρηση (αγροτική, παροχής υπηρεσιών, τουριστική κλπ) και δημιουργεί θέσεις εργασίας, επιθυμεί να τελειώνει , όσο το δυνατόν συντομότερα τις εκκρεμότητες του, που σχετίζονται είτε με διεκδικούμενα ακίνητα, είτε με μη τηρηθέντες όρους συμβάσεων, είτε με την είσπραξη οφειλομένων χρημάτων κλπ. Από την άλλη πλευρά όποιος θέλει να καθυστερήσει και να μπλοκάρει μια επιχείρηση ή μια είσπραξη οφειλών μπορεί πολύ εύκολα να καταθέσει μια αγωγή και με εξάντληση όλων των ενδίκων μέσων, αναβολών, διαδικασιών, λόγων να επιτύχει το επιθυμητό… Κάπως έτσι η υπάρχουσα καθημερινότητα απονομής δικαίου είναι μια ζούγκλα από υποθέσεις που κανείς δεν σκέφτηκε ή δεν ήθελε να επιλύσει συναινετικά. (Η συναίνεση θεωρείται αδυναμία στο μικρόκοσμό μας). Από δικόγραφα με μοναδικό προορισμό να παραπέμψουν το θέμα στις ελληνικές καλένδες. Από προτάσεις που κατατίθενται χρονικά κατά το δοκούν, μετά από αμοιβαία προσυνενοημένη παραβίαση της δικονομίας. Από γραμματείς που ασθμαίνοντας προσπαθούν να καταγράψουν με ακρίβεια όσα καταθέτει ο κάθε… πικραμένος. Από δικαστές που καλούνται να δικάσουν και να αποφασίσουν «με το κιλό». Όλα αυτά , κάνουν την χώρα μας να κατέχει την θλιβερή πρωτιά, ανάμεσα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, της χώρας με την μεγαλύτερη καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης.

3.- Με ποιες αλλαγές στον νέο κώδικα πολιτικής δικονομίας επιταχύνεται η δίκη;
Οι αλλαγές είναι …η εξής μία: Δίνεται προτεραιότητα στην έγγραφη διαδικασία μιας δίκης έναντι της προφορικής. Η κατάθεση των προτάσεων και των όλων των σχετικών (αποδεικτικών εγγράφων, ενόρκων βεβαιώσεων κλπ) θα προηγούνται της συζήτησης, ενώ μέχρι σήμερα έπονταν. Ο δικαστής που θα αναλαμβάνει την κάθε υπόθεση, θα ορίζεται, αφού ολοκληρωθεί το στάδιο της έγγραφης διαδικασίας. Έτσι θα έχει το χρόνο να μελετήσει την υπόθεση πριν την ημέρα της προφορικής διαδικασίας (συζήτησης) οπότε και θα εξετάζει μάρτυρες, εφόσον κρίνει απαραίτητες συμπληρωματικές αποδείξεις (αυτή την δυνατότητα την είχαν και πριν οι δικαστές, δεν ήταν ποτέ υποχρεωτική η εξέταση μαρτύρων). Οι δικηγόροι την ημέρα της προφορικής διαδικασίας θα πρέπει να είναι παρόντες και να ζητήσουν την εξέταση μάρτυρα ή την μια και μοναδική αναβολή για σπουδαίο λόγο, που δικαιούνται, αλλιώς ο δικαστής θα ολοκληρώσει τη διαδικασία, χωρίς να χρησιμοποιήσει εμμάρτυρη απόδειξη. Τέλος ο δικαστής υποχρεούται να εκδώσει απόφαση εντός τεσσάρων μηνών το μέγιστο. Πράγματι ο νέος κώδικας πολιτικής δικονομίας προβλέπει ασφυκτικές προθεσμίες κατάθεσης δικογράφου, συζήτησης και έκδοσης απόφασης. Τι σημαίνει αυτό; Ότι δεν θα γίνονται δίκαιες δίκες πια; Φυσικά και όχι. Αυτό σημαίνει ότι πριν καταφύγει κάποιος στο δικαστήριο θα πρέπει να έχει εξαντλήσει κάθε δυνατότητα εξωδικαστικής διευθέτησης. Στο δικηγόρο θα καταφεύγει κάποιος όχι για να ανοίξει δίκη αλλά για να τον συμβουλευτεί πως θα την αποφύγει. Η αποτυχία της συμβουλευτικής δικηγορίας, της εξωδικαστικής διευθέτησης και της διαμεσολάβησης θα οδηγεί στο δικαστήριο, όπου η ώριμη υπόθεση πια θα τελειώνει εντός 160 ημέρων!

4.- Πράγματι ενισχύονται τα προνόμια των τραπεζών στους πλειστηριασμούς;
Ένα ακίνητο θα εκπλειστηριάζεται , όταν έχει εξαντληθεί κάθε εξωδικαστική και δικαστική προσπάθεια επίλυσης της διαφοράς με την τράπεζα, όπως είδαμε και παραπάνω. Η δικαστική διευθέτηση (αναγκαστική εκτέλεση) περιλαμβάνει διαταγή πληρωμής, ανακοπή, κατάσχεση, πλειστηριασμό κλπ. Η εξωδικαστική διευθέτηση, που παλαιότερα δεν υπήρχε θεσμοθετημένη, περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις του Νόμου «Κατσέλη», του νόμου για τα «Κόκκινα δάνεια», του Νόμου για την προστασία της πρώτης κατοικίας, τη διαμεσολάβηση κλπ. Η αναγκαστική εκτέλεση και τελικά ο πλειστηριασμός, θα είναι το έσχατο μέσο είσπραξης οφειλών, ενώ έως σήμερα ήταν το μοναδικό….

Εν πάση περιπτώσει από το εκπλειστηρίασμα ενός ακινήτου πρώτοι, όπως πάντα (δεν άλλαξε τίποτα στο σημείο αυτό) θα λαμβάνουν τα χρήματά τους οι εργαζόμενοι, τα ασφαλιστικά ταμεία και οι δικηγόροι που απασχολήθηκαν, ενώ από το υπόλοιπο εκπλειστηρίασμα (εάν υπάρχει) θα λαμβάνουν τα οφειλόμενα οι τράπεζες που θα έχουν προσημείωση στο εκπλειστηριασθέν ακίνητο ενώ, για πρώτη φορά, παρακρατείται το 10% του εκπλειστηριάσματος, για να ικανοποιούνται οι εγχειρόγραφοι δανειστές, δηλαδή αυτοί που δεν έχουν προσημειώσει το ακίνητο, συνήθως οι κομιστές ακάλυπτων επιταγών για μικροποσά, οι προμηθευτές με απλήρωτα τιμολόγια κλπ.

5.- Υπάρχουν άλλες σημαντικές αλλαγές που να αφορούν την κοινωνία;
Α) Η βασικότερη αλλαγή είναι ότι καθιερώνεται το «σύμφωνο συμβίωσης» των ετερόφυλων ζευγαριών και ρυθμίζονται οι σχέσεις που αυτό διέπει..
Β) Αίρεται το κώλυμα έκδοσης διαταγής πληρωμής κατά προσώπων που κατοικούν στο εξωτερικό, έτσι προστατεύονται οι Έλληνες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη.
Γ) Γίνεται υποχρεωτική η κατάθεση προτάσεων στα Ειρηνοδικεία, καθώς και η παρουσία δικηγόρων
Δ) Οι ανακοπές κατά διαταγής πληρωμής δεν θα μπορούν να φτάνουν στον Άρειο Πάγο, μιας και απαγορεύεται η αναίρεση σε αυτές.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ολομέλεια του Αρείου Πάγου, που συνεδρίασε ως γνωμοδοτικό όργανο, αποφάνθηκε ότι όλες οι ανωτέρω αλλαγές που αφορούν στους πλειστηριασμούς είναι στην σωστή κατεύθυνση, ενώ ως προς την επιτάχυνση της πολιτικής δίκης εξέφρασε τους προβληματισμούς της κατά πόσο οι διάδικοι θα μπορούν να ανταποκρίνονται στην ταχύτητα αυτή!

6.- Γιατί αντιδρούν οι δικηγόροι;
Από όλα τα ανωτέρω γίνεται προφανές, πως η παροχή νομικών υπηρεσιών αλλάζει εκ βάθρων. Η συμβουλευτική δικηγορία καλείται να αντικαταστήσει την ..δικομανή δικηγορία, ο συναινετικός διάλογος, την αντιδικία, οι επίδικες συνεχείς αναβολές, την εξώδικη διευθέτηση, οι διάδικοι και οι δικηγόροι τους καλούνται να αναλαμβάνουν, χωρίς τη βοήθεια του δικαστή, το κόστος της διαχείρισης χρόνου …. Συνεπώς το ανωτέρω ερώτημα πρέπει να τεθεί αλλιώς: Θέλουμε οι δικηγόροι να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και άσκησης επαγγέλματος ή θα επιβεβαιώσουμε και εμείς το ρηθέν του Λέοντος Τολστόι: «Όλοι θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο αλλά ουδείς ξεκινάει από τον εαυτό του!»

(Δημοσιεύτηκε στην εφημ. «Ελευθερία της Δευτέρας» την Δευτέρα 10 Αυγούστου 2015)