Ελεύθερα σχολεία, υπεύθυνοι πολίτες

Για να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων

«Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να ζει ελεύθερος, δηλαδή υπεύθυνος», έλεγε ο Ζαν – Πωλ Σαρτρ και ο Νίκος Καζαντζάκης συμπλήρωνε: «Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο, αν δεν σωθεί  εγώ θα φταίω». Σε αυτές τις δυο φράσεις πρέπει να συμπυκνώνεται θαρρώ όλη η  μελλοντική μας στόχευση για την Παιδεία. Να φτιάχνει ελεύθερους  ανθρώπους ήτοι  υπευθύνους πολίτες.  Άρα το σχολείο , που είναι η πρώτη και βασικότερη δομή της, θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις αυτές.

Πρώτα πρώτα το Κράτος είναι υποχρεωμένο να εξασφαλίζει την ισότητα των ευκαιριών σε κάθε μαθητή. Ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση σημαίνει ότι, κάθε παιδί που πηγαίνει στο σχολείο, θα πρέπει να λαμβάνει τα κατάλληλα εφόδια  ώστε να είναι ελεύθερο  να πραγματοποιεί τα όνειρά του και να βάζει τους στόχους του. Το σχολείο δηλαδή θα πρέπει να είναι  ταγμένο στο να ανακαλύπτει πρώτα τα προσόντα κάθε μαθητή, πριν τον εκπαιδεύσει.  Προσόν είναι να «σου κόβει» στα μαθηματικά, προσόν είναι  να καταλαβαίνεις πως θα κινηθείς γρήγορα και επιδέξια σε ένα γήπεδο, κλωτσώντας ταυτόχρονα μια μπάλα.   Προσόν είναι να κατανοείς με μια ματιά σε βάθος  τα νοήματα των λέξεων, αλλά προσόν είναι και  να κατανοείς τους συνδυασμούς των γεύσεων και των αποχρώσεων των χρωμάτων. Δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε να εκπαιδεύουμε ανθρώπους προορισμένους να γίνουν μόνο  γιατροί ή δικηγόροι ή μηχανικοί. Ούτε είναι δυνατόν να συνεχίζουμε να γεμίζουμε τα Πανεπιστήμια με αιώνιους φοιτητές που πέρασαν σε μια σχολή,την οποία ποτέ δεν αγάπησαν,  ενώ στέρησαν ταυτόχρονα τη θέση από κάποιον που την επιθυμούσε.

Συνεπώς, η ανάδειξη του σχολείου ως μέσου προετοιμασίας κοινωνικής και επαγγελματικής επιτυχίας και όχι ως προθάλαμου συμμετοχής σε «πανελλήνιους» διαγωνισμούς, είναι το πρώτο βήμα μιας επιτυχημένης παιδείας. Και ακολουθούν η σύνδεση των  σχολείων με την επιχειρηματικότητα, μέσω σύγχρονης διδακτικής προσέγγισης, όπου η δημιουργικότητα , η  φαντασία και  οι αθλητικές δεξιότητες καλλιεργούνται ισάξια με τις πνευματικές, η αξιολόγηση και η συνεχής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, η ανάδειξη και η επιβράβευση των αρίστων, η καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας μαθητών (όχι ο έλεγχος της φωτογραφικής τους μνήμης!) η αναγνώριση της αυτονομίας (οικονομικής, διδακτικής) σχολείων και πανεπιστημίων. Ένα ελεύθερο σχολείο , με λίγα λόγια, του οποίου οι δάσκαλοι προγραμματίζουν  μόνοι τους την εκπαίδευση που παρέχει , αξιολογώντας τις απαιτήσεις και τις ανάγκες των δικών τους μαθητών.

Αυτού του είδους η εκπαίδευση θα μπορέσει να διαμορφώσει ελεύθερους ανθρώπους , που θα αναλάβουν την ευθύνη του τι θα επιλέξουν να κάνουν στην ζωή τους, μέσα από την σωστή καθοδήγηση των δασκάλων τους. Και  υπεύθυνοι άνθρωποι σημαίνει υπεύθυνοι πολίτες και κατ’ επέκταση ψηφοφόροι και πολιτικοί. Γιατί, ας μην γελιόμαστε,  η παρακμή της παιδείας και η, επί σειρά ετών, μετάδοση στείρων , άκριτων γνώσεων, μέσω κρατικοκεντρικών προγραμμάτων, έχουν συμβάλλει στη γενικευμένη σύγχυση και στην ανάδειξη του ανορθολογισμού και των θεωριών συνομωσίας. Αυτές με τη σειρά τους έχουν καταστήσει τη δημαγωγία κυρίαρχη στον πολιτικό λόγο, ο οποίος απευθύνεται μόνο στο θερμό συναισθηματισμό και όχι στον ψυχρό ορθολογισμό.  Κάπως έτσι έχουμε καταντήσει να ψηφίζουμε πολιτικούς που θυσιάζουν  την όποια ιδεολογία τους , στον βωμό της προσωπικής τους ωφέλειας, πολιτικούς που συνειδητά συγχέουν αυτό το προσωπικό τους όφελος με την δήθεν ηθική επικράτηση και την αυτοθυσία και, ακόμη χειρότερα,  πολιτικούς που, χωρίς ντροπή, περιφέρουν διεθνώς την αγραμματοσύνη τους , εκπροσωπώντας την Ελλάδα.

Είναι σίγουρο. Πατριωτισμός πλέον είναι η  δημιουργία ελεύθερων σχολείωνκαι πανεπιστημίων,απαλλαγμένων από κρατικίστικες  αγκυλώσεις και νεφελώδεις ιδεοληψίες του κάθε υπουργού που αναλαμβάνει  κάθε φορά το υπουργείο παιδείας.

Αυτή πρέπει να είναι και η στόχευση της επόμενης κυβέρνησης,αν θέλει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.