ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ ΠΑΝΑΓΗ ΚΟΥΜΑΝΤΟ (20/02/1935 – 01/06/2022)

Της Πιπίνας Π. Κουμάντου

Αγαπημένε μου Πατέρα ,

Ήρθε εκείνη η στιγμή που φοβόμουν.

Να εκπροσωπήσω, ως μεγαλύτερο παιδί σου, την οικογένεια μας και να μιλήσω για τον σύντροφο, τον πατέρα, τον παππού, Παναγή Κουμάντο.

Με ποιο κουράγιο να βάλω σε τάξη τις αναμνήσεις και τις σκέψεις μου αυτή τη δύσκολη ώρα;

Με ποιες λέξεις να τις περιγράψω;

Σκέφτομαι και ξανασκέφτομαι και μου έρχεται συνεχώς αυτή η μία: ΑΓΑΠΗ

Αγάπη βαθιά και τρυφερή για τη μητέρα μας.

Αγάπη απύθμενη για τον Χρήστο μας και εμένα.

Αγάπη ανυπολόγιστη για τις 5 εγγονές σου.

Ήταν γεμάτα τα συρτάρια που αναγκάστηκα να ψάξω τις τελευταίες ημέρες από μικρά χειρόγραφα σημειώματα σου με λόγια αγάπης. Όχι για επετείους και γιορτές … απλά έτσι.. ως καθημερινή επιβεβαίωση της αφοσίωσης σου σε εμάς. Μπούκλες από τα βρεφικά μαλλιά μας στο πορτοφόλι σου και φωτογραφίες, άπειρες φωτογραφίες από όλους μας και κυρίως από τις εγγονές σου, τα πέντε κορίτσια που σε έκαναν υπερήφανο με την σοβαρότητα και την πρόοδό τους.

Για 60 ολόκληρα χρόνια, με την μητέρα μας , το «λουλουδάκι σου», δεν διαπληκτιστήκατε ποτέ, δεν υψώσατε τους τόνους.  Συζητούσατε πάντα  χαμηλόφωνα και  συναποφασίζατε για όλα,  από το καθημερινό φαγητό ως και τη διατύπωση των λόγων σου και το περιεχόμενο των βιβλίων σου.

Είχες εμπιστοσύνη στην κρίση της μητέρα μας γιατί γνώριζες ότι ο δικός της γήινος ρεαλισμός και η λογική θα έβαζαν γερές βάσεις στον δικό σου ρομαντικό και συναισθηματικό ιδεαλισμό.

Αγαπημένε μου πατέρα,

Ίσως μου θυμώσεις από εκεί ψηλά που βρίσκεσαι γιατί εκθέτω εν δήμω τα του οίκου μας, πάντα εκτιμούσες την διακριτικότητα, ωστόσο  θέλω να ακούσουν όλοι ότι η αγάπη , ο σεβασμός, το ήθος , η ευγένεια σου δεν ήταν μόνο κοινωνικό και πολιτικό προφίλ, αλλά καθημερινή στάση και επιλογή.

Όπως καθημερινή επιλογή και στάση ζωής ήταν η πίστη στον εποικοδομητικό διάλογο, στην δημοκρατία, στην ελευθερία, στην αλληλεγγύη.

Πάντα μειλίχιος και ψύχραιμος, επιδίωκες να καταλάβεις και να συζητήσεις τα βαθύτερα αίτια των παιδικών και εφηβικών ανησυχιών.

Δεν επιθυμούσες να επιβάλλεις συμπεριφορές και επιλογές αλλά να προτείνεις,  να βοηθήσεις, να καταθέσεις την εμπειρία σου.

Σε πόσα και πόσα και πόσα οικογενειακά τραπέζια ξεκινούσες συζητήσεις για την πολιτική, την οικονομία, την κοινωνία και ζητούσες τη γνώμη μας (όλων μας την γνώμη ακόμη και της μικρής μας Μαριλένας) για τα θέματα της επικαιρότητας.

Νοιαζόσουν πολύ να ακούς και να μαθαίνεις από εμάς και όταν σηκώνονταν οι τόνοι, μας συμβούλευες: Μην παθιάζεστε!

Αγαπημένε μου πατέρα!

Πως να πιστέψουν  όσοι μας ακούν, πως όταν έμαθες ότι πρωτοστάτησα, αρχές της δεκαετίας του 80 στο Γυμνάσιο σε αποχή από τα μαθήματα, αφαιρώντας μάλιστα και το απουσιολόγιο από την έδρα του καθηγητή με ρώτησες ήρεμα: η αποχή ήταν αποτέλεσμα ψηφοφορίας; Ή μαζευτήκατε μερικοί και αποφασίσατε για την τάξη;

Πάντα έτσι ήσουν ψύχραιμος,  ήρεμος, μεθοδικός.

Ακόμα και τότε που με συνέλαβες, σε ηλικία πέντε ετών να έχω σκαρφαλώσει στα κεραμίδια της στέγης του σπιτιού μας στην Τρίπολη. Σαν τώρα το θυμάμαι. Ανέβηκες αργά (που βρήκες την ψυχραιμία;) τα ίδια σκαλιά που είχα ανέβει κι εγώ, τρύπωσες μέσα από κάγκελα και συρματοπλέγματα και ήρθες κοντά μου, ρωτώντας ήσυχα: «Τι κάνεις εδώ;»

 «Έλα να δεις μπαμπά τι ωραία βλέπω την πλατεία του Άρεως από εδώ πάνω» φώναξα ενθουσιασμένη.

Πήγαμε μαζί ως την άκρη και θαυμάσαμε την πανοραμική θέα.

Και μετά μου είπες: Πράγματι είναι πολύ όμορφα αλλά νομίζω ότι είναι καλύτερα μια τέτοια πλατεία να την χαιρόμαστε. Να τρέχουμε, Να κάνουμε ποδήλατο, να παίζουμε κρυφτό στο Άγαλμα του Κολοκοτρώνη. Πάμε;  Και πέτυχες. Πέρασα τα παιδικά μου χρόνια εκεί, έχοντας σε δίπλα μου καθώς με μάθαινες ποδήλατο, πίσω μου, επιτηρώντας με διακριτικά καθώς εξερευνούσα το πάρκο της πλατείας, κοντά μου  στο κρυφτό γύρω από το άγαλμα του Κολοκοτρώνη.

Όταν έγινα 18 , μου έδειξες το δρόμο της εθελοντικής προσφοράς αίματος. Σε 5 λεπτά σώζεις μια ζωή μου είπες. Που να ήξερα ότι 35 χρόνια μετά θα χρειαζόταν να μετρώ τις ημέρες και τις ώρες που θα μπορούσα να δώσω αίμα για να σώσω τη δική σου ζωή….

Έλεγες πάντα ότι  η ελευθερία είναι η  υπέρτατη αξία και δεν φοβόσουν τον θάνατο, γιατί , πίστευες βαθιά (μου είχες εκμυστηρευτεί ότι μικρότερος ήθελες να γίνεις ιερωμένος) και ήξερες ότι εκεί πάνω που όλοι θα πάμε θα είμαστε ελεύθεροι από κάθε είδους δέσμευση.

Λατρεμένε μου Πατέρα,

Μεγαλώνοντας και αποκτώντας δικά μου παιδιά κατάλαβα πόσο δύσκολο και ψυχοφθόρο ήταν για έναν γονιό να πρέπει, να προστατεύει χωρίς να φυλακίζει, να εκπαιδεύει, χωρίς να επιβάλει, να δίνει μαθήματα συναισθηματικής συγκρότησης , με το παράδειγμά του.

Παρέμεινες ψύχραιμος και όταν ο Χρήστος μας, 35 χρόνια πριν, μας ανακοίνωσε ότι είχε σκοπό να σπουδάσει κάτι που πρωτακούσαμε: ….τουριστικό μάνατζμεντ; Σιώπησες για κανα δυο ημέρες και πήγαινες  πάνω – κάτω περπατώντας στην αυλή του μας , όπως έκανες πάντα όταν ήθελες να λάβεις μια σημαντική απόφαση.  Σε δυο μέρες είπες: Ο Τουρισμός θα είναι για την Καλαμάτα στο μέλλον η κύρια πηγή εισοδήματος. Πήγαινε!

Αυτή σου η ικανότητα να βλέπεις μακριά και να αποφασίζεις έχοντας αναλύσει όλα τα παρόντα και τα κατ’ εκτίμηση μελλοντικά δεδομένα, σου δημιουργούσαν , ξέρω καλά, πολύ συχνά πρόβλημα επικοινωνίας. Είχες τεράστια εμπιστοσύνη στον ανθρώπινο συλλογισμό και τα κριτήρια. Ήσουν  σίγουρος ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να βλέπουν εμπρός. Ότι δεν χρειάζεται κανενός είδους προβολή.

Και με ένα μυστήριο (έτσι μου φαινόταν τότε) τρόπο τα κατάφερνες. Ο κόσμος της Καλαμάτας σου ανταπέδιδε την εμπιστοσύνη και την αγάπη σου.  Δεν θα ξεχάσω την αγωνία μου το βράδυ των εκλογών του 1990, καθώς έβγαιναν τα αποτελέσματα. Είναι αμφίρροπη η κατάσταση στο κέντρο, σου έλεγα. Αν ένας αστός, σαν εσένα, δεν επικρατεί κατά κράτος στο κέντρο της πόλης, τότε τι θα γίνει όταν θα βγουν τα αποτελέσματα από τις συνοικίες;. Τότε θα εκλεγώ Δήμαρχος μου είπες!. Πάρε να διαβάσεις και τον ευχαριστήριο λόγο μου. Τον έγραψα χθες.

Και έτσι ήταν. Διότι η δύναμη σου ήταν η αγνή σου ψυχή, η ειλικρίνεια σου και η άδολη οικειότητα που ανέπτυσσες με τους απλούς ανθρώπους του λαού.

Του λαού της Καλαμάτας που σήμερα ακουμπά πάνω στο φέρετρο σου, μαζί με σύσσωμη την αυτοδιοικητική και πολιτική ηγεσία του.

Ομόθυμα. Επικροτώντας τις αξίες που σε χαρακτήριζαν.

Σε αφήνω τώρα. Θα τα πούμε εκεί ψηλά όταν έρθει η ώρα. Εξάλλου σου έχω υποσχεθεί κάτι και πρέπει να είμαι συνεπής. Όπως ήθελες να είμαστε πάντα. Συνεπείς στις υποσχέσεις μας και κυρίως στη διαχείριση του χρόνου.

 Του χρόνου που , όπως μου εμπιστεύτηκες στις τελευταίες ώρες σου, ήθελες να ήταν περισσότερος για να μπορέσεις να προσφέρεις ακόμα στους Δημότες και κυρίως στις δομές κοινωνικής προστασίας.

«Η κοινωνική πρόνοια  πρέπει  να είναι   η κύρια ευθύνη όσων ασχολούνται με τα Κοινά στο μέλλον»,  είπες.

Σ’ αγαπώ! Αιωνία σου η μνήμη μπαμπά μου!