Όπισθεν ολοταχώς στην Ανώτατη Εκπαίδευση

Της Πιπίνας Π. Κουμάντου

Το κύριο χαρακτηριστικό της ελληνικής Δημόσιας διοίκησης ήταν και παραμένει η κρατικίστικη πολιτική οικονομία. Μια πολυδαίδαλη, υπερρυθμιστική νομοθεσία υποστηρίζειτην απόλυτη διαπλοκή Κράτους, Κοινωνίας και Οικονομίας. Όλο το εγχείρημα ανέκαθεν χρηματοδοτείτο από ευρωπαϊκά κονδύλια και εξωτερικό δανεισμό. Αυτό το τεράστιο (υπό την έννοια της επέμβασής του σε κάθε τομέα της ζωής)  Κράτος συνέβαλλε στην σταδιακή μείωση και της παραγωγικής διαδικασίας και της αναζήτησης πόρων διαβίωσης από άλλες πηγές. Ό,τι συμβαίνει σε κάθε τομέα της δημόσιας ζωής, συμβαίνει φυσικά και στην Παιδεία.

Αφού μόνοτο Κράτος δίνει τα χρήματα για να λειτουργήσει η εκπαίδευση, το Κράτος αποφασίζει για το πόσους φοιτητές θα δεχτούν τα Ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, το Κράτος αποφασίζει πόσα και ποια προγράμματα πρέπει αυτά να προσφέρουν, το Κράτος ελέγχει την ροή των κονδυλίων που το ίδιο χορηγεί, το Κράτος ενοποιεί, δημιουργεί, καταργεί Σχολές, το Κράτος δεν αξιολογεί πρόσωπα και δομές, το Κράτος κάνει κοινωνική πολιτική μέσω των Πανεπιστημίων, το Κράτος ανέχεται τη βία και τον βανδαλισμό.

Πλέον σήμερα, πουο εξωτερικός δανεισμός έχει σταματήσει και τα ευρωπαϊκά κονδύλια έχουν περιοριστεί (αφού και η ΕΕ διπλασιάστηκε),  τα χρήματα που μπορεί να διαθέσει το Κράτος για την Παιδεία είναι περιορισμένα. Κακοπληρωμένοι καθηγητές καλούνται να μεταλαμπαδεύσουν γνώσεις μέσα σε (επιεικώς) άθλια κτήρια και απαξιωμένεςεγκαταστάσεις, με απαρχαιωμένα συγγράμματα. Εντέλλονται  να δημιουργήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα και  να διδάξουν το «ευ ζην», χωρίς να έχουν εξασφαλίσει το δικό τους «ζην». Φυσικά ουδείς λόγος γίνεται για έρευνα, συνεχή κατάρτιση ,  εξέλιξη,  καινοτομία, κινητικότητα.

Είναι συνεπώς επιτακτική η ανάγκη μιας μεταρρύθμισης. Μιας μεταρρύθμισης, η οποία , στο χώρο της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,   έχει να κάνει πρώτα και κύρια με την μεταρρύθμιση του άρθρου 16 του Συντάγματος και την δημιουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Η μονοπωλιακή προσφορά ανώτατης εκπαίδευσης από το Κράτος, εμποδίζει την εξέλιξη των Ελληνικών Πανεπιστημίων , μέσω του ελεύθερου ανταγωνισμού. Περαιτέρω, η μεταρρύθμιση έχει να κάνει με την  αναγνώριση διδακτικών μονάδων, μέσω πρακτικής άσκησης και επαγγελματικής εμπειρίας, με την σύνδεση των σπουδών με την παραγωγή και την εργασία, με την αναγνώριση (επιτέλους!) των επαγγελματικών προσόντων των αποφοίτων των ΑΕΙ και ΑΤΕΙ, που θα δώσει στους νέους μας τη δυνατότητα της γρήγορης εξεύρεσης εργασίας, με την διασφάλιση της ποιότητας της ανώτατης εκπαίδευσης, με την αξιολόγηση των Καθηγητών και των Πανεπιστημιακών χώρων και δομών (και σύνδεση της κρατικής χρηματοδότησής τους από το αποτέλεσμα αυτής…) με την διαμόρφωση ενός πλαισίου ανώτατων σπουδών, που θα παρέχει εφόδια για την εξεύρεση εργασίας πανευρωπαϊκά και διεθνώς, με την ενίσχυση των συνεργασιών μεταξύ πανεπιστημίων ελληνικών και ευρωπαϊκών, με  την ανάδειξη της αριστείας, με τον περιορισμό των κοινωνικών ανισοτήτωνκαι με την παροχή ίσων ευκαιριών(δημιουργία θεσμικών δομών για τα, παντελώς άγνωστα στη χώρα μας, φοιτητικά δάνεια και τις ιδιωτικές υποτροφίες).

Το Κράτος πρέπει να κρατήσει για τον εαυτό του τον ρόλο του επόπτη και του συντονιστή, να ενισχύσει οργανωτικά και λειτουργικά τις Ανεξάρτητες Αρχές της Παιδείας και να επιτρέψει στην ιδιωτική πρωτοβουλία να δημιουργήσει το «αύριο» της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης

Τέλος ο Φοιτητής πρέπει να αναβαθμιστεί. Το Πανεπιστήμιο προσφέρει την καλύτερη ευκαιρία για την είσοδο στην πολιτική των νέων ανθρώπων και για την προετοιμασία των αυριανών πολιτικών.  Η εξάσκηση του δημόσιου λόγου, η επιχειρηματολογία, η ομαδικότητα πρέπει να εξασκούνται στα Πανεπιστήμια. Δυστυχώς, αντ’ αυτών,σήμερα έχουμε ξυλοδαρμούς, ναρκωτικά, καταλήψεις και τελικά άρνηση συμμετοχής των…..υγιώς σκεπτόμενων νέων. Για να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή πρέπει να εκδημοκρατιστούν περαιτέρω τα Πανεπιστήμια, με η δημιουργία ενός Κοινοβουλίου σε κάθε σχολή, όπου καθένας φοιτητής θα μπορεί να θέτει υποψηφιότητα, όχι υποχρεωτικά ως μέλος μιας παράταξης. Αυτή η μικρή Βουλή θα συνεδριάζει και θα καταθέτει τις προτάσεις της μέσω των εκπροσώπων που θα αναδεικνύει στα διοικητικά συμβούλια των ΑΕΙ.

Δυστυχώς όμως. Το νομοσχέδιο που κατέθεσε η Κυβέρνηση με τίτλο «Ρυθμίσεις για την ανώτατη εκπαίδευση, την έρευνα και άλλες διατάξεις», βρίσκεται στον αντίποδα των αναγκών της ελληνικής κοινωνίας. Ενώ στην τρίτη μόλις σειρά του κειμένου του αναφέρει πανηγυρικά ότι τα ΑΕΙ είναι «πλήρως αυτοδιοικούμενα», στη συνέχεια δαπανά 102 σελίδες για να ανατρέψει στην πράξη το «αυτοδιοικούμενο»! Είναι ένα νομοσχέδιο που ενισχύει αντί να καταργεί τον κρατικό συγκεντρωτισμό. Ένα νομοσχέδιο από όπου οι έννοιες «διαφάνεια», «αξιολόγηση», «λογοδοσία», «αριστεία» απουσιάζουν . Ένα νομοσχέδιο όπου ο  υπουργός Παιδείας αποφασίζει τη δημιουργία προγραμμάτων εκπαίδευσης, ο υπουργός Παιδείας αποφασίζει την ίδρυση, συγχώνευση ΑΕΙ, ΑΤΕΙ, ο υπουργός Παιδείας αποδίδει εργασιακά δικαιώματα σε αποφοίτους ΤΕΙ.

Είναι ένα νομοσχέδιο που χαρακτηρίζεται από μία λέξη: Οπισθοδρόμηση.

(πρώτη δημοσίευση : ΘΑΡΡΟΣ 1/8/2017)