Χρυσός σε τιμή …. «όσο πιάσει»!

Η "χύμα" πώληση ελαιολάδου, υποβιβάζει την αξία του

Φαντάζομαι οι περισσότεροι θα έχετε παρακολουθήσει την περιπέτεια της «Ελληνικός Χρυσός» στην Χαλκιδική. Η δημοσιότητα εστιάζει στην επιβάρυνση του περιβάλλοντος, όμως το κρίσιμο θέμα στην επένδυση αυτή είναι άλλο: από τη γη της Χαλκιδικής εξορύσσεται  απλώς ένα τμήμα υπεδάφους. Χώματα, πέτρες, διάφορα μέταλλα και ανάμεσα τους χρυσάφι εξάγονται χύμα μετά την εξόρυξή τους και επεξεργάζονται σε άλλες χώρες. Η Ελλάδα δηλαδή εξάγει φθηνό ακατέργαστο χρυσάφι και κατόπιν εισάγει πανάκριβη πρώτη ύλη (ράβδους χρυσού) και κοσμήματα!

Ακριβώς το ίδιο γίνεται και με το …πράσινο χρυσάφι μας : το ελαιόλαδο.

Το πρώτο εξάμηνο του 2017 η Ελλάδα πραγματοποίησε εξαγωγές 50.386 τόνων ελαιόλαδου, συνολικής αξίας 214,9 εκατομμυρίων ευρώ. Δηλαδή η μέση τιμή ανά κιλό  ανήλθε μόλις στα 4,2 ευρώ.  Την ίδια στιγμή , το φθηνότερο επώνυμο ελαιόλαδο στα ράφια ελληνικού σούπερ μάρκετ πωλείται προς 8,50 ευρώ/λίτρο, δηλαδή σε διπλάσια τιμή!

Την τιμή ενός προϊόντος την ρυθμίζει η ποιότητά του και στην Ελλάδα το πέντε τοις εκατό των αγροτικών προϊόντων (τα περισσότερα ελαιόλαδα) είναι ΠΟΠ ή ΠΓΕ. Όμως παρόλα αυτά το ελληνικό ελαιόλαδο πωλείται «κοψοχρονιά». Γιατί; Διότι το ογδόντα τοις εκατό της συνολικής παραγωγής,  εξάγεται «χύμα».

Για τριάντα και πλέον χρόνια, το ελληνικό κράτος μοίραζε αφειδώς τις επιδοτήσεις σε καθέναν που τύχαινε να έχει «κάποιες ρίζες στο χωριό». Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην δίνει κανείς σημασία στην ποιότητα του ελαιόλαδου που παρήγαγε, αφού , έτσι κι αλλιώς, η επιδότηση  θα έμπαινε στον λογαριασμό του στην τράπεζα. Συνακόλουθα , αυτοί που δεν ενδιαφέρονταν για την ποιότητα, δεν ενδιαφερόταν για ό,τι εξασφαλίζει την ποιότητα δηλαδή για την σωστή καλλιέργεια, διατήρηση, αποθήκευση, μεταφορά, τυποποίηση.

Σταδιακά,  η χύμα πώληση ελαιόλαδου το  υποβίβασε στην ίδια μειονεκτική θέση με αυτά που προέρχονται από τις χώρες της Αφρικής και δεν επέτρεψε την εμπορία του στη διεθνή αγορά σε υψηλότερη τιμή.  «Τι χύμα λάδι από την Μεσσηνία, τι χύμα λάδι από την Τυνησία» (που είναι και φθηνότερο), σκέφτεται ο διεθνής έμπορος. Και κάπως έτσι και ο κακός και ο καλός και ο επαγγελματίας και ο ερασιτέχνης παραγωγός μπαίνουν στο ίδιο τσουβάλι. Και κάπως έτσι κάθε χρόνο βιώνουμε την ίδια αγωνία: «θα πιάσει τέσσερα ευρώ ή θα μείνει στα τρεισήμιση»;

Ήδη ακούω τις βάσιμες ενστάσεις: Πώς να φροντίσουμε την ποιότητα, όταν καλούμαστε να πληρώνουμε ΦΠΑ για τα αγροτικά εφόδια ύψους 24%; Όταν κάθε αγρότης – ελαιοπαραγωγός καλείται να καταβάλλει για κάθε είκοσι χιλιάδες ευρώ εισόδημα, ποσό οκτώ χιλιάδες ευρώ σε φόρους και εισφορές; Όταν όλες οι χρηματοδοτικές κάνουλες έχουν στερέψει; Όταν πολλά από τα ελαιοπερίβολα έχουν  αποτυπωθεί ως …δάση στους  νέους δασικούς χάρτες;

Μια καλή πρώτη κίνηση από τους ίδιους τους ελαιοπαραγωγούς είναι η συσπείρωσή τους και η σύσταση ομάδων , όπως αυτές προβλέπονται από το ισχύον ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, οι οποίες θα λειτουργούν  με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Δηλαδή με κριτήρια ελέγχου, νοικοκυρέματος και μείωσης εξόδων και κόστους παραγωγής . Δυστυχώς, σήμερα στην Ελλάδα μόνο ο ένας στους δέκα αγρότες είναι μέλος ομάδας, ενώ στην Ευρώπη είναι οι πέντε στους δέκα.

Μια δεύτερη κίνηση, ίσως σημαντικότερη και από την πρώτη, είναι η σύσταση Εθνικού Αγροτικού Επιμελητηρίου και η επιμονή στον καθορισμό των προϋποθέσεων του επαγγέλματος: «Αγρότης – Ελαιοκαλλιεργητής».  Μόνο οι κατ’ επάγγελμα «αγρότες – ελαιοκαλλιεργητές» θα είναι μέλη του επιμελητηρίου αυτού,  μόνο αυτοί θα διαβουλεύονται για τα δικαιώματα τους, μόνο αυτοί θα ορίζουν τις προϋποθέσεις ποιότητας, εμπορίας, καλλιέργειας κλπ. «Τα μπλόκα» στις εθνικές οδούς δεν είναι θεσμική εκπροσώπηση. Οι ομάδες διαμαρτυρομένων έξω από τα κομματικά και υπουργικά γραφεία είναι  αδύναμες, γιατί οι παριστάμενοι εκπροσωπούν επισήμως μόνο τους εαυτούς τους…. Και όλες οι διαμαρτυρίες για την φορομπηχτική πολιτική μέσω της ….δασοποίησης των ελαιοπεριβόλων αφορούν μόνο στα πέντε – δέκα δικά τους ελαιοπερίβολα….

Οι υπόλοιπες κινήσεις βελτίωσης της ελαιοπαραγωγής ανήκουν στο Κράτος. Πρώτον: Αξιοποίηση του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 για την παροχή σύγχρονων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, που θα βοηθήσουν όλους τους εμπλεκόμενους στον κύκλο του λαδιού να σταθούν ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά. Να μάθουν να χρησιμοποιούν την τεχνολογία, να αντιλαμβάνονται την ποιότητα στη γεύση, να αξιοποιούν τα χρηματοδοτικά εργαλεία, να δίνουν «ταυτότητα» στο ελαιόλαδο. Δεύτερον: Συνεργασία του Ελληνικού Κράτους με τις ελληνικές και διεθνείς τράπεζες για την ανάπτυξη νέων χρηματοδοτικών εργαλείων του αγροτικού τομέα. Τρίτον (και κυριότερον) μείωση φόρων και εισφορών , ώστε να γίνει γρήγορα ένα επενδυτικό σοκ στην ελαιοκαλλιέργεια από τους αγρότες - ελαιοπαραγωγούς μας. Αν γίνει εφικτό να μεταρρυθμιστεί η αγορά του ελαιολάδου, εκτιμάται ότι οι ελληνικές εξαγωγές μπορεί να αποφέρουν ως και δεκαέξι δισεκατομμύρια ευρώ επιπλέον.

Ας φερθούμε λοιπόν στο χρυσάφι μας με τον τρόπο που του αξίζει. Έχουμε αγοράσει ποτέ χρυσό κόσμημα αμπαλαρισμένο σε πλαστική σακούλα; Προφανώς και όχι. Γιατί λοιπόν πουλάμε το πράσινο χρυσάφι μας μέσα σε …. τενεκέ;